Op bezoek bij Wijndomein Dassemus, Chaam
Nederlandse wijn, het heeft een groeispurt meegemaakt in 2023, wat ervoor zorgt dat er nu ongeveer 400 ha aan wijngaarden zijn. Het neemt niet weg dat consumenten nog moeten wennen aan de wijnen. Dit komt denk ik vooral omdat vele niet weten dat er überhaupt wijn wordt geproduceerd, maar ook omdat mensen de stap wellicht niet durven te zetten. Daarom heb ik mijn stoute schoenen aan getrokken en heb ik bedacht om me te gaan verdiepen in nederlandse wijn. Na mijn bezoek aan de Apostelhoeve in Maastricht, wat een zeer belangrijke speler is in de nederlandse wijnbouw, ben ik een totale andere weg ingeslagen. Ik ben afgereisd naar het mooie Chaam, gelegen in noord-brabant. Hier is het wijndomein Dassemus gevestigd. Dit is niet zomaar een domein! Want... ze werken biodynamisch en produceren alleen maar natuurwijnen. Nog een uitdaging voor mij, want tot die dag had ik nog geen natuurwijn geproefd waarvan ik dacht, dit is cool, maar ik ben verrast! Ben jij er klaar voor om hier meer over te weten te komen? lets go! ✨
Monique en Ron (eigenaren Dassemus) hebben de stoute schoenen aangetrokken
Monique en Ron hebben in 2005 de stoute schoenen aangetrokken. Als ik het zo maar even mag zeggen. Wat een inspirerend verhaal hebben ze. Beide hebben altijd wel een affiniteit gehad met de natuur, maar in 2005 kwam er een kans op hun pad die ze zeker niet wilde missen. Eind jaren 90 zochten de ouders een andere woning, en wat een toeval dat daar een mooi stuk grond bij zat (hier is nu de wijngaard). Zij zijn gestart met de aanplant en nu zitten ze al op 6 hectare! Maar, newsflash, er komen nog 2 hectare bij. Nu zijn het nog hele jonge stokken, maar het begint ergens op te lijken.
“"Wij zijn gewoon begonnen, met de kennis die wij toen hadden hebben wij de eerste hectare aangeplant met vrienden en familie”. - Monique
Wat ik inspirerend vind, is dat zij gewoon zijn begonnen, met eigenlijk bijna geen kennis. Monique zegt dat ze door de jaren heen leren. “Het vervelende is alleen dat je maar een keer per jaar kan oefenen”, vertelde ze mij. Maar er zijn wel opties, je kan redelijk goedkoop druiven kopen in het buitenland en die gebruiken om te experimenteren. Iets wat zij graag doen.
Ze zijn er bijvoorbeeld als achter gekomen dat de welbekende Regent druif niet past bij hun. Hij zou niet resistent genoeg zijn voor ziekten en ze vond hem ook niet lekker. Een goede reden om hem te rooien en er iets anders voor in de plaats te zetten dus! Het is belangrijk door de werkwijze die Monique en Ron hebben dat de stokken wel tegen ziekten kunnen. Door de jaren heen hebben ze een selectie gemaakt en tot nu toe hebben ze 13 verschillende druivenrassen in de wijngaard staan, zoals Solaris, Souvignier gris, Muscaris en Johanniter (alle wit) en Rondo, Cabernet Cortis, Baron en Monarch (blauw).
Monique houdt ervan om te experimenteren:
Momenteel zijn de aan het experimenteren met een kopereband, die om de jonge stokken heen gebonden wordt. Maar waarom? Ze hebben veel last van slakken in de wijngaard en ze denken dat de slijm van de slakken reageren met het koper en dat ze een schokje krijgen. Hierdoor klimmen ze niet meer omhoog. Ik wist dit niet, maar hoe gaaf is dat! En dat zonder te spuiten van chemicaliën.
Ze gebruiken het koperedraadje alleen bij jonge stokken, zodat de slakken het niet opeten. Eromheen zit een koffiefilter, wat gebruikt wordt om de groei van onkruid te stoppen.
Maar als wij het daarover hebben, dat spuiten. Heeft dat ook iets te maken met jullie werkwijze in de wijngaard?
Het verschil tussen conventioneel, biodynamisch, biologisch en natuurwijnen.
Monique ging dit proberen uit te leggen, want deze termen… ja, die haal je gemakkelijk door elkaar. Ook is het heel verwarrend voor de consument, er zijn zoveel termen de wereld in geholpen, maar weet iedereen wel wat het
inhoudt? Over het algemeen, zit het verschil in de termen hem in de methoden die worden gebruikt bij de teelt van druiven en het maken van wijn, waarbij elk systeem zijn eigen filosofie en praktijk heeft. Maar hoe zit dat dan?
Conventioneel = eigenlijk de wijnbouw die wij kennen, dus het gebruik synthetische pesticiden, herbiciden en kunstmest om gewassen te beschermen en te bevorderen. Deze methoden zijn gericht op het maximaliseren van de opbrengst en het minimaliseren van verliezen door ziekten en plagen.
Biologisch = vermijdt synthetische chemicaliën en gebruikt in plaats daarvan natuurlijke methoden om plagen te bestrijden en de bodem te voeden. Dit kan bijvoorbeeld het gebruik van compost, groenbemesters en biologische bestrijdingsmiddelen omvatten. Het is ook verplicht om met de hand te plukken en niet met de machine: wat nog wel mag bij conventioneel. Er is een sterke focus op het behoud van de biodiversiteit in en rondom de wijngaard. Dit kan bijvoorbeeld worden bereikt door het planten van bloemen of struiken die nuttige insecten aantrekken. Denk bijvoorbeeld aan het gras binnen de rijen.
Biodynamisch = gaat een stap verder dan biologische wijnbouw door een holistische, spirituele benadering van landbouw toe te passen. De wijngaard wordt gezien als een levend organisme, en er wordt gestreefd naar een balans tussen de verschillende elementen in de natuur. Specifieke preparaten, zoals gefermenteerde mest of kruidenpreparaten, worden gebruikt om de bodem en de wijnstokken te voeden. Deze preparaten worden vaak op specifieke tijden van het jaar toegepast, in overeenstemming met de biodynamische kalender, die gebaseerd is op kosmische cycli zoals de maanstand.
Wel moeten wij als consumenten (en wijnliefhebbers) opletten dat er dus verschillende “niveau’s” biologische wijngaarden zijn. Het ene wijndomein doet er harsikke veel aan (zoals Dassemus) en het andere domein doet er minimaal aan, maar willen de certifiering hebben. Monique vertelde mij ook dat deze termen het meest focussen op de manier hoe wijnmakers te werk gaan in de wijngaarden zelf, maar hoe zit het hoe ze te werk gaan in de kelder? Is het allemaal schijn? 🤔 Monique is een beetje klaar met alle keurmerken, ook kost het enorm veel geld, maar wat heeft het voor nut als het zo krom is?
Maar wat is het verschil met natuurwijn dan?
Natuurwijnen, wat zijn het?
De term natuurwijn, een woord dat vele mensen, zeker in het zuiden, afschrikt. Monique legt het heel goed uit: “deze wijn wordt ook wel "vin naturel" genoemd. Het is een wijn die wordt geproduceerd met minimale interventie, zowel in de wijngaard als in de wijnmakerij. Het gaat altijd gepaard met een (minimaal) biologische denkwijze”. Eigenlijk is er bij natuurwijnen altijd sprake van malo (Dit is een term die veel gebruikt wordt in de wijnwereld. Het is een process waar appelzuren omgezet worden naar melkzuren. Hierdoor wordt de wijn dus romiger (boter-achtig) en krijg je een filmend effect in je mond. Dit is hetzelfde effect als je yoghurt eet)
Dit kan niet voorkomen worden, aangezien er geen (of nauwelijks) sulfiet wordt gebruikt. Monique vertelde dat je natuurwijnen kan herkennen aan het “weeige”. Ik moet zeggen dat ik nog wel even verder moet oefenen om dat te ontdekken en dat eruit te halen. Leuke uitdaging dus!
Maar eigenlijk hebben alle natuurwijnen die ik heb gedronken muis, hoe kan het dat jullie dat niet hebben?
“Het kan natuurlijk gebeuren dat het voorkomt, maar wij doen ons uiterste best om dat niet te laten gebeuren”. Het is eigenlijk een fout die niet altijd voorkomen kan worden. Dat komt omdat de oorzaak nog niet 100% duidelijk is. Zoals eerder vernoemd bevatten natuurwijnen vaak geen of zeer weinig toegevoegde sulfieten, zijn ze gevoeliger voor microbiële instabiliteit, wat kan bijdragen aan de ontwikkeling van de muisfout. Nu denken jullie, wat is muis? Nou, ik herken dit aan een specifieke geur: muffe granen of natte muizenkooi. Het vervelende hieraan is dat het effect van de muisfout vaak later komt. Je krijgt een kribbel of het gevoel alsof er stof achter in je keel opgehoopt zit.
Immers vind ze (Monique) het wel vervelend als boeren zeggen dat het bij natuurwijnen hoort, want dat is niet zo! Goed statement vind ik! Je kan het niet altijd als excuus gebruiken. Ik vond het mooi om te zien dat Ron en Monique hard werken om deze “taboe” uit de wereld te helpen.
Omdat jullie volledig biologische zijn, hoe bestrijden jullie de ziekten? Aangezien er nu veel regenval is geweest?
Zie hier hoe hoog de stokken opgebonden zijn. Daarnaast zie je de wildgroei die past bij de werkwijze van biologische wijnbouw.
Wij hebben het geluk dat we net op een punt liggen waar er veel wind waait. Zo kunnen de druiven goed drogen en hebben wij minimaal last van ziekten. Daarnaast staan onze planten hoog opgebonden (zie afbeelding). Vroeger was het nog een dubbele guyot, maar nachtvorst komt hier wel veel voor waardoor wij de keuze hebben gemaakt om ze hoog op te binden. Hierdoor is het risco kleiner. Want zoals je weet komt nachtvorst vanuit de bodem. Een andere reden voor de nieuwe snoeimethode is ook het “ongedierte”. Hier leven veel kikkers, herten, slakken, etc. Door ze hoog op te binden kunnen ze er ook niet bij.
Waar wij wel last van hebben gehad van de "sazuki vlieg" (of "sake vlieg"). Dit is geen echt beestje, zoals de naam wellicht doet vermoedde. Het is een term die verwijst naar een fout of afwijking in de geur en smaak van wijn of sake, veroorzaakt door microbiële besmetting. Het gaat dus om een probleem met de drank zelf, niet om een insect of ander dier. De wijn kan dan de geur van azijn ontwikkelen. Monique en Ron hadden hier last van bij de blauwe druiven, aangezien deze er gevoeliger voor zijn.
De toekomst van Wijndomein Dassemus
Wijndomein Dassemus is in de afgelopen jaren sterk gegroeid, maar ik vroeg me af of ze nog ambities hadden. Monique vertelde mij dat ze al heel wat stappen hebben gemaakt. Zij is namelijk volledig gestopt met haar oude baan en wil zich volledig storten op het wijndomein. Voor hun hebben de druiven altijd voorrang en dat zie je wel aan de liefde die ze erin steken! Prachtig om te zien. Ze hebben wel plannen om de schuur te vernieuwen en zich meer te focussen op directe verkoop. Wat lastig is in deze wereld. Blijkbaar hebben hun wijnen in de supermarkt gestaan, maar daar zijn ze mee gestopt, aangezien dat uiteindelijk niet overeenkwam met hun visie. Ook informeerde ze mij dat ze de prijzen zo laag mogelijk willen houden, zij zijn een van de goedkoopste. Dus wil je een Nederlandse wijn proberen en houd je van fris en toch wel toegankelijke natuurwijnen, dan is wijndomein Dassemus het bezoeken waard voor jou! 🌸🍷
Ik wil Monique van harte bedanken dat zij mij zo vriendelijk heeft ontvangen! Wat vind ik het gaaf om op deze manier natuurwijnen te leren kennen. Het was het waard om met laarzen de wijngaard in te gaan (zag er een chaming uit 😉) en hun verhaal aan te horen.
