Is Chenin Blanc de magische kameleon onder de druiven?

Chenin blanc, een witte druif waar zoete, droge, maar ook mousserende wijnen van gemaakt worden. ik mocht 5 juni 2023 kennis maken met de veelzijdigheid van deze druiif. ik nam deel aan een masterclass, die in  het teken stond van het ontdekken van de verschillen tussen chenin blanc uit frankrijk (specifiek de regio de loire vallei) en zuid-afrika. ik kan je zeggen het was fantastisch en leerzaam!

Oorsprong & Historie

Chenin Blanc komt oorspronkelijk uit Frankrijk en werd als eerste aangeplant in de Anjouregio, toen dertijd heette de druif Plant d’'Anjou. Pas later verscheen de druif in de Touraine en de Loire Vallei en kwam de naam Chenin Blanc tot stand, wat vernoemd is naar het stadje met het gelijknamige kasteel Montchenin. Deze druif is niet zomaar een witte druif aangezien hij heel de wereld rondreist; van Nieuw-Zeeland tot Zuid-Afrika en van de VS naar Frankrijk.

Ongeveer 20 landen planten deze druif aan, dat is niet niks, met een totaal van 31.617 hectare!

• Zuid-Afrika: 16,485 ha (50% van het wereld totaal)

• Frankrijk: 10.551 ha (1/3 van het wereld totaal)

• Loire: 9.700 ha (4e druif na Cabernet Franc, Melon de Bourgogne en Sauvignon Blanc).

Kenmerken

Wist je dat Chenin Blanc een kruising is van Sauvignonasse en Traminer rot (Savagnin rosé)? Nou ik eerst niet. Surprise! In ieder geval, deze druif wordt heeft veel groeikracht waardoor er bulk ontstaat. Maar, dat wil niet zeggen dat er geen pareltjes tussen zitten. Deze zijn vaak aangeplant op armere bodems zodat de kwaliteit van de druif goed naar voren komt. Chenin Blanc is daarnaast een felxibele druif, als wij het zo even kunnen zeggen. Waarom? Omdat hij zich gemakkelijk kan aanpassen aan bijvoorbeeld de grond, regenval, aantal zonuren, etc. En wist je dat zelfs in een druiventros de druiven verschillende rijpingsgraad kunnen hebben? Het kan dus voorkomen dat de ene druif veel rijper is dan de andere. Om te voorkomen dat er onrijpe druiven gebruikt worden, gaan de boeren meerdere malen de wijngaarden af tijdens de oogstperiode om te zorgen dat de druiven voor hun gewenste tijpheid gebruikt worden.

Geur & Smaak

De geur en smaak hangt af van verschillende factoren, zoals vinificatie, zoetheidsgraad en de leeftijd van de druivenstokken, de kleur kan dus verschillen van helder citroen geel tot goudgeel. Chenin Blanc is niet heel gemakkelijk te herkennen in het glas door de diversiteit. In het algemeen is een jonge Chenin Blanc wijn te herkennen aan de geuren van guave, groene appel, kweepeer, meloen, ananas, gember, noten, marsepijn en (natte) wol. Maar wanneer de wijn wat verouderd kunnen de honingachtige en kruidige elementen de geur veel voller presenteren. Genoeg te ontdekken dus!.

Chenin Blanc in Frankrijk

Zoals eerder vernoemd reizen we voor de Chenin Blanc in Frankrijk af naar de Loire Vallei. Deze vallei kan onderverdeeld worden in vier subregio’s: Central Vineyards, Touraine, Anjou-Saumur en Nantais. Chenin Blanc is de druif voor de beste witte wijn voor de regios’s Touraine en Anjou-Saumur. De wijnen die gemaakt worden kunnen droog, zoet en/of mousserend zijn. Om je een idee te geven hoe de wijnregio’s onderverdeeld zijn heb ik een wijnkaart toegevoegd

Copyright @Wine Folly

Anjou-Saumur

Saumur en Anjou, gelegen langs de oevers van de Loire-rivier, bieden een ideaal terroir voor het verbouwen van Chenin Blanc. Het koele klimaat en de kalkrijke bodems dragen bij aan de zuurgraad, minerale karakter en uitstekende rijpingseigenschappen van de druif. Chenin Blanc-wijngaarden in dit gebied profiteren van de temperende effecten van de rivier, die helpt bij het reguleren van de temperaturen en het verlengen van het groeiseizoen.

Droge Chenin Blanc uit Saumur en Anjou hebben een verfrissend profiel met citrussmaken en groene appels. Daarnaast door de kalkrijke bodem krijgen deze wijnen vaak uitgesproken minerale en vuursteenachtige tonen. Met hun hoge zuurgraad passen ze goed bij visgerechten, schelpdieren en lichtere gevogeltegerechten.

Maar niet alleen droge Chenin Blanc wijnen komen uit deze regio, de wijnmakers zijn namelijk ook experts in het maken van uitzonderlijke zoete en mousserende Chenin Blanc-wijnen. Het koele klimaat en het verlengde groeiseizoen zorgen ervoor dat de druiven edele rotting ontwikkelen (dit is een schimmel… maar een goede schimmel aangezien die de suikers en smaken concentreert). Dit zorgt voor resulteert in honingachtige dessertwijnen. Deze zoete Chenin Blancs, bekend als Coteaux du Layon of Quarts de Chaume, zijn zeer gewild vanwege hun complexe aroma's van gedroogde abrikoos, honing en exotische specerijen. Ik zeg kopen maar (als je een liefhebber bent)!

Daarnaast produceert de regio mousserende Chenin Blanc-wijnen, met name in de appellations Saumur en Crémant de Loire. Druiven die nauwlijks rijp zijn worden gebruikt met net genoeg suiker om een wijn te produceren van 10-11% abv. Deze mousserende wijnen, gemaakt volgens de traditionele methode (méthode traditionnelle). Al met al, een gevarieerde regio dus.

Touraine

Touraine beschikt over verschillende appellaties, zoals Vouvray, Montlouis-sur-Loire en Touraine Noble Joué, waar Chenin Blanc centraal staat. Het klimaat in Touraine is over het algemeen koel en de bodems variëren van kalksteen tot klei en vuursteen, wat zorgt voor veel variatie in stijlen.

Een van de bekendste appelaties is Vouvray,. Vouvray Chenin Blanc kan variëren van droog tot zoet, waarbij droge wijnen een redelijk hoge zuurgraad bezitten met citrus, groene appel en bloemige aroma's. Zoete Vouvray-wijnen, vaak gemaakt van druiven die zijn aangetast door nobele rotting, leveren honingachtige en abrikoos smaken op met een balancerende zuurgraad die frisheid toevoegt.

Dus wederom maakt Frankrijd het waar om heerlijk complex te zijn en veel variatie te bieden, ik ben benieuwd naar Zuid-Afrika.

Chenin Blanc Zuid-Afrika

Chenin Blanc, ook bekend als Steen, heeft een speciale plek in het hart van de Zuid-Afrikaanse wijnproductie. De liefdesaffaire van Zuid-Afrika met Chenin Blanc gaat vele jaren terug, waarbij de druif een van de meest aangeplante variëteiten in het land is. De Zuid-Afrikaanse Chenin Blanc heeft de afgelopen jaren internationale erkenning en lof gekregen. Het is een vlaggenschipvariëteit geworden voor het land, waarbij het de unieke kenmerken van zijn wijngaarden en wijntradities laat zien. De bekendste wijnregio’s voor Chenin Blanc zijn: Breedekloof (17%), Paarl (16%), Olifantsrivier (15%), en Swartland (15%).

Copyright @ Wine Folly

In Zuid-Afrika vertonen Chenin Blanc-wijnen een opmerkelijke balans tussen frisheid, fruitigheid en complexiteit. De koele kustregio's, zoals Stellenbosch, Swartland en Elgin, produceren Chenin Blanc-wijnen met een hogere zuurgraad, frisse citrusaroma's en een minerale structuur. Deze wijnen staan vaak bekend om hun elegantie en kunnen een periode rijpen.

De warmere binnenlandse regio's, zoals de Breedekloof en Paarl, resulteren in rijpere en vollere Chenin Blanc-wijnen. Deze wijnen hebben tropische fruitaroma's, met smaken van ananas, perzik en honing. Dit verschilt dus enorm met de frisse en citrus tonen van de meeste wijnen uit de Loire.

Om te zorgen dat er nog meer verschillen aantoonbaar zijn in de Zuid-Afrikaanse Chenin Blanc wijnen zijn de wijnmakers gaan experimenteren met enige vinificatietechnieken. Van roestvrijstalen tanks en eikenhouten vaten tot wilde gistfermentatie en langdurige rijping op de lie, ze hebben manieren gevonden om het beste uit deze druivensoort te halen. Het resultaat is een breed “assortiment” aan Chenin Blanc-wijnen, variërend van fris en verfrissend tot weelderig en complex.

Conclusie

Er kan worden vastgesteld dat Chenin Blanc een veelzijdige druif is en in beide regio’s zijn eigen karakter ontwikkelt. Beide landen produceren uitzonderlijke Chenin Blanc-wijnen produceren, maar verschillen sterk in terrior en wijnbereidingstradities. De Loirevallei kenmerkt zich door een koeler klimaat en diverse bodemsoorten, wat resulteert in wijnen met een hogere zuurgraad, elegante structuur en een vermogen om goed te rijpen in de fles. Aan de andere kant draagt het warmere klimaat van Zuid-Afrika bij aan rijpere fruitaroma's en een meer toegankelijke stijl, waardoor deze wijnen jongere gedronken worden. Maar de grote vraag blijft:

Denk jij door dit te lezen dat Chenin Blanc de kameleon onder de druiven is?